Interes spółki w Niemczech i w Polsce – analiza prawno porównawcza w kontekście europejskiej Inicjatywy Sustainable Corporate Governance

Problematyka zapewnienia większej zgodności postępowania spółek z zasadami zrównoważonego rozwoju stała się jednym z najbardziej naglących potrzeb współczesnego obrotu profesjonalnego. Co szczególnie zaskakujące – zarówno w Niemczech, jak i w Polsce wciąż niewiele przeprowadzono badań dotyczących tego, w jakim stopniu prawo spółek mogłoby pełnić funkcję „nośnika” dla koncepcji zrównoważonej działalności gospodarczej. Istnieje tu wyraźny potencjał dla innowacji naukowej, gdyż prawo – z uwagi na wyrażaną przez normy prawne funkcję umożliwiającą i stymulującą – może i powinno być wykorzystywane do zapewnienia ram regulacyjnych i promowania zmian, które w zakresie zagadnienia zrównoważonego rozwoju w sposób zauważalny oddziałują od pewnego czasu na rynek.

W centrum dyskusji o prawie spółek znajduje się zatem pytanie o to, jakim celom powinny służyć spółki. Prym w rozważaniach w tym kontekście wiodą głosy kwestionujące czystą orientację spółki wyłącznie na zyski dla wspólników. Coraz częściej w centrum zainteresowania ustawodawcy znajdują się interesy innych interesariuszy spółek, zwłaszcza pracowników, wierzycieli czy klientów. Nadto coraz wyraźniej zwraca się uwagę na kwestie ochrony klimatu, środowiska i bioróżnorodności. Wymaga odnotowania, że zarówno w niektórych państwach członkowskich Unii Europejskiej, jak i na poziomie samej Unii, trwa od pewnego czasu ożywiona dyskusja o środkach legislacyjnych mających na celu promowanie rozwoju zrównoważonej przedsiębiorczości w duchu „corporate sustainability”.  W niektórych prawodawstwach krajowych wprowadzono w jej następstwie odpowiednie instrumenty prawne, zmierzające do osiągnięcia nakreślonego powyżej celu.

W prawie spółek w Niemczech i w Polsce, jak również w większości państw członkowskich UE, kwestia celu działalności przedsiębiorstwa jest centralnie reprezentowana przez pojęcie prawne interesu spółki. W ramach projektu ta podstawowa koncepcja prawa spółek zostanie poddana ponownej kompleksowej weryfikacji w kontekście skutecznego sprostania obecnym wyzwaniom ekologicznym, społecznym i gospodarczym, które pojawiają się w związku z postulatem zrównoważonego rozwoju. Wyniki tej analizy będą miały istotne znaczenie zarówno w ujęciu międzynarodowym, jak i międzypokoleniowym.

Projekt jest finansowany ze środków Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki w ramach konkursu głównego i jest realizowany przez pełniącą w nim funkcję kierownika dr Anne-Marie Weber oraz doktorantkę mgr Aleksandrę Szczęsną.